Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Krasnymstawie

Pracownia  Ultrasonografii (USG)

(wydawanie wyników badań USG w dniu badania)
Wymogiem wykonania badania jest posiadanie skierowania oraz  dowodu osobistego.

INFORMACJA DLA PACJENTA

Ultrasonografia – USG

Badanie ultrasonograficzne wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości rzędu 1 – 20 MHz (tzw. ultradźwięki), które to znacznie przekraczają próg słyszalności człowieka na poziomie 20 – 20 000 Hz. Fale te generowane są przez aparaty ultrasonograficzne, a dokładniej przez głowice tego aparatu, które pełnią funkcje przetwornika. Element ten stanowią najczęściej kryształu kwarcu, które zamieniają prąd elektryczny na fale ultradźwiękowe, po czym są one wysyłane w kierunku ludzkiego ciała. Fale te rozchodząc się w tkankach organizmu ulegają odbiciu  na granicy tkanek o rożnej oporności, zależnej od różnic gęstości między tkankami (głównie kości i powietrze), w efekcie czego fale nie są dalej przekazywane ale wracają z powrotem w kierunku głowicy. Efektem tego jest przetworzenie przez głowicę ultrasonograficzną powracających fal dźwiękowych na sygnał elektryczny, który jest prezentowany na ekranie monitora aparatu w postaci serii obrazów.

Charakterystyka badań metodą ultrasonografii (USG)

Badania ultrasonograficzne są badaniami nieinwazyjnymi i bezpiecznymi. Wykorzystują ono fale dźwiękowe o częstotliwościach znacznie przekraczające poziom słyszalności człowieka, aby uzyskać obrazy ciała człowieka w dwóch głównych przekrojach: poprzecznym i podłużnym. W każdym badaniu USG wykorzystuje się dodatkowo żel ultrasonograficzny. Jego obecność warunkuje powstanie obrazu. Choć badanie USG jest badaniem szybkim, w pełni bezpiecznym (nie istnieją dla niego przeciwwskazania) oraz ogólnodostępnym to posiada pewne ograniczenia. Jest nim głównie ograniczona głębokość penetracji u pacjentów o dużych gabarytach. Większa zawartość tkanki tłuszczowej powoduje konieczność przebicia się wiązki ultrasonograficznej przez tłuszcz która może znacznie tłumić fale dźwiękowe. Ze względu na odbicia fali od ośrodka powietrznego, badanie pozwala na obrazowanie płuc tylko w celu oceny opłucnej i zawartości w niej  płynu. Ponadto brak możliwości penetracji struktur kostnych przez ultradźwięki uniemożliwia obrazowanie kości oraz może utrudniać obrazowanie śledziony i wątroby położonych za  żebrami.

Rodzaje badań USG

Najczęściej wykonuje się USG w prezentacji B gdzie powstają obrazy zmian w czasie rzeczywistym (na żywo) w skali szarości. Daje to możliwość obserwacji ruchów narządów oraz wszelkich dynamicznych zmian w ich pracy. Dodatkowo istnieje funkcja zatrzymania obrazu w celu dokonania pomiarów oraz wykonania wydruku dla pacjenta. USG w prezentacji B stosuje się najczęściej dla narządów jamy brzusznej i miednicy, w celach ginekologiczno-położniczych, obrazowania stawów i mięsni i diagnostyki potencjalnych chorób z odczynem płynowym (najczęściej diagnostyka po kątem obecności krwi).
Z kolei USG Dopplerowskie służy głównie ocenie kierunku oraz prędkości przepływów w naczyniach żylnych oraz tętniczych. Aparaty do USG posiadają odpowiednie przystawki pozwalające na przełączanie między „klasycznym USG” a opcją Dopplerowską. Możliwość obserwacji kierunku przepływu realizuje się poprzez podświetlanie na jeden z dwóch podstawowych kolorów (czerwony – niebieski) tych naczyń w których krew płynie w kierunku głowicy oraz od głowicy. W badaniu dopplerowskim można dzięki odpowiednim ustawieniom obrazować sam kierunek przepływu, prędkość przepływu oraz  parametry na raz w zależności od potrzeb lekarza badającego. Wszystko to umożliwia obrazowanie zaburzeń przepływu krwi przy zwężeniach, tętniakach oraz niedrożnych  naczyniach, a także pozwala na wykrycie  blaszek miażdżycowych.

Dodatkowo wykonuje się biopsje pod kontrolą USG, polegające na nakłuciu danej zmiany lub struktury rozpoznanej w badaniu ultrasonograficznym i pobraniu jej komórek. Są one następnie oceniane przez odpowiedniego lekarza pod kątem możliwych patologii . Z tego względu jest badaniem inwazyjny.

Charakterystyka aparatu USG

Głównym elementem aparatu ultrasonograficznego jest sonda, która generuje fale ultradźwiękowe oraz zamienia echo zwrotne w sygnał elektryczny. W zależności od rodzaju badania używa się różnych 3 rodzajów sond:

• Liniowa - Sondy te wykorzystuje się głównie do obrazowania tarczycy, piersi, jąder oraz stawów.
• Sektorowa - Stosowane są do badań kardiologicznych, ginekologicznych oraz przezciemiączkowych u dzieci.
• Liniowo-Sektorowa - Jest ona najczęściej wykorzystywaną głowicą przy badaniach narządów jamy brzusznej oraz miednicy.

Oprócz sondy aparat posiada jeszcze szereg przystawek i ustawień których obecność jest niezbędna dla prawidłowego przeprowadzenia badania.

Pacjent w badaniu USG

Podczas badania ultrasonograficznego pacjent leży na kozetce odsłaniając okolicę poddawaną badaniu. W trakcie trwania całego badania pacjent wykonuje zadane przez lekarza polecenia. Dotyczą one najczęściej czynności oddechowych, gdy badane są narządy jamy brzusznej oraz położenia głowy, w przypadkach badań tarczycy oraz szyjnych naczyń krwionośnych. Możliwe są też ułożenia pacjenta na brzuchu przy ocenie niektórych elementów układu stawowego. Pamiętać należy o stosowaniu się do zaleceń w sprawach spożywania pokarmów i wszelkich płynów. Gdy obrazowanie dotyczy brzucha wówczas wskazane jest wstrzymanie się od spożywania pokarmów, aby zapobiec powstawaniu gazów w pętlach jelitowych. Utrudniają one właściwą ocenę narządów jamy brzusznej. W pozostałych przypadkach ograniczenie spożycia pokarmów nie jest konieczne.

Badania wykonywane w Pracowni Ultrasonografii (USG)

• Jamy brzusznej
• Tarczycy
• Piersi
• Mięśni, tkanek miękkich
• Metodą Dopplera; naczynia szyjne, naczynia kończyny górnej, naczynia kończyny dolnej
• Biopsja pod kontrolą USG