Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Krasnymstawie

Pracownia Rentgenodiagnostyki (RTG)
Wymogiem wykonania badania z użyciem promieniowania jonizującego jest posiadanie skierowania oraz  dowodu osobistego.

INFORMACJE DLA PACJENTA

Rentgenografia – RTG

Badanie rentgenograficzne (klasyczna radiografia) jest badaniem  nieinwazyjnym. Wykorzystuje ono różnice w pochłanianiu promieniowana rentgenowskiego przez poszczególne tkanki, do uzyskania obrazu tychże tkanek. Wyraża się to w uzyskanych  na obrazach  polach o jaśniejszych odcieniach aż do bieli (duże pochłanianie przez ciało pacjenta) oraz polach o odcieniach ciemniejszych aż do czerni (niewielkie pochłanianie promieniowania praz ciało pacjenta). Ze względu na niewielkie różnice w pochłanianiu między różnymi rodzajami tkanek miękkich, badanie RTG wykorzystuje się głównie do diagnostyki zmian  kostnych.
Promieniowanie rentgenowskie nie pozostaje bez wpływu  na zdrowie człowieka, dlatego wszelkie procedury obrazowe , wykonuje się dobierając najmniejsze możliwe parametry pozwalające na jak najmniejsze naświetlenie pacjenta oraz uzyskanie możliwie czytelnego obrazu. Każda ekspozycja na promieniowanie X powinna być wykonana na podstawie pisemnego skierowania, wystawionego przez lekarza  kierującego na badanie. W warunkach szpitalnych tylko stany bezpośredniego zagrożenia życia zwalniają z konieczności wystawienia takiego skierowania przed badaniem.
Przed badaniem  istotne jest wykluczenie ciąży w przypadku  pacjentek w wieku rozrodczym. Ciąża jest głównym  przeciwwskazaniem do badania metodą RTG. Odstępstwem od tej reguły są sytuacje gdy badanie nie może być odroczone do czasu po rozwiązaniu ciąży. Wówczas badanie jest wykonywane w sposób zapewniający maksymalną ochronę zarodka/płodu, poprzez wybór właściwej techniki badania oraz stosowanie osłon wykonanych z gumy ołowiowej.

JEŚLI JESTEŚ W CIĄŻY, POINFORMUJ PERSONEL O TYM FAKCIE  PRZED WYKONANIEM BADANIA.

Badania rtg terminowe u kobiet w wieku rozrodczym  powinno wykonywać się w 1-10 dniu cyklu, w celu uniknięcia narażenia na promieniowanie w przypadku wczesnej, nierozpoznanej ciąży.
Podobnie wykonanie badań  rentgenowskich u dzieci wymaga stosowania procedur dedykowanych specjalnie dla tych pacjentów, ze względu na mniejszą wrażliwość tkanek pacjentów nieletnich. Realizuje się to poprzez stosowanie niższych dawek radiacyjnych oraz osłon z gumy ołowiowej dla dzieci oraz dla ich opiekunów, gdy z różnych względów konieczny jest ich udział w procedurze. Obowiązkowym jest ewidencja dawek pacjentów, celem odtworzenia dla potrzeb statystycznych warunków badania.    

JEŻELI PACJENTEM JEST OSOBA NIEPEŁNOLETNIA  (poniżej 18 lat) KONIECZNA JEST W TRAKCIE BADANIA OBECNOŚĆ PRZEDSTAWICELA USTAWOWEGO ORAZ   JEGO WSZEŚNIEJSZA ZGODA NA BADANIA.
(Powyżej 15 roku życia zgodę podpisują zarówno nieletni pacjent jak i jego przedstawiciel ustawowy)

Charakterystyka aparatu i pracowni  rentgenodiagnostycznej
W pracowni rentgenowskiej wykorzystuje się aparaty rentgenowskie w technice tzw. Radiografii Komputerowej, w której tradycyjne błony/filmy rentgenowskie (klisze) zostały zastąpione przez płyty obrazowe zamknięte w światłoszczelnych kasetach. Kasety te charakteryzują się duża żywotnością, pozwalającą na wielokrotne zapisywanie obrazu, bez konieczności posiadania ciemni do wywoływania klasycznych klisz. Kasety z zapisanym zdjęciem są następnie wczytywane do specjalnego skanera, w którym za pośrednictwem  układów elektronicznych, obrazy są przenoszone na konsolę operatorską (roboczą) w sterowni pracowni rentgenowskiej.

Dodatkowo, do wyposażenia pracowni rentgenowskiej należą:

• Stół do wykonywania zdjęć RTG (stół kostny)
• Statyw do wykonywania zdjęć RTG (tzw. ścianka)
• Aparat do zdjęć przyłóżkowych – Przewoźny aparat dzięki któremu istnieje możliwość wykonania badania pacjentom leżących na oddziałach szpitalnych, a których stan zdrowia nie pozwala na transport do gabinetu.

Badania RTG  z podaniem środka kontrastowego:

W ramach rentgenodiagnostyki wykonywane są również badania z podaniem środka cieniującego/kontrastowego. W SPZOZ Krasnystaw z rentgenograficznych badań  z podaniem środka cieniującego wykonywane są urografia oraz histerosalpingografia- HSG.
Urografia polega na dożylnym podaniu środka cieniującego w celu określenia stanu nerek i  układu  moczowego. Charakterystyką badania jest seria zdjęć układu moczowego z zachowaniem stałego odstępu czasu  między kolejnymi ekspozycjami. Badania są następnie oceniane przez lekarza po czym decyduje on o dodatkowych ekspozycjach bądź zdjęciach  celowanych  na konkretny odcinek układu moczowego.
HSG z kolei polega na podaniu środka cieniującego do dróg rodnych celem rozpoznania  przyczyn  niepłodności. Podstawą badania jest wykonanie serii zdjęć obrazujących zarówno jamę macicy oraz jajowody.
Po zakończeniu badania z kontrastem w celu łatwiejszego wydalenia środka kontrastowego z organizmu zalecane jest spożycie około 2 l wody niegazowanej lub napojów niesłodzonych w ciągu następnych 24 godzin.

Narażenie na promieniowanie w pracowniach  RTG  jest monitorowane przez wprowadzony System  Kontroli  Jakości.

Pacjent w RTG

Badania klasycznym aparatem  rentgenowskim wykonywane są w pozycjach stojącej, siedzącej oraz leżącej. Głównym kryterium jest  rozpoznanie. Stojące dotyczą najczęściej klatki piersiowej, brzucha, stawu  ramiennego oraz szyi czy głowy. Leżąca pozycja pacjenta związana jest głównie z badaniami kończyny dolnej, od stóp aż po biodra i miednicę. Siedzące wykonuje się głównie zdjęcia kończyn górnych, dla wygody i łatwości ich prawidłowego ułożenia .Pozycjonowanie pacjenta do badania jest modyfikowana jego stanem zdrowia, przez co zdarzają się sytuacje gdy ze względu na niemożność właściwego ustawienia pacjenta w pionie, wykonuje się zdjęcie na leżąco.

Badania wykonywane w Pracowni Rentgenodiagnostyki (RTG)

• RTG – KLP - wykonujemy w projekcji, a-p, p i l bocznej oraz szczyty.
• RTG – ZATOK - rtg zatok czołowych i szczękowych, wykonujemy w projekcji a-p.
• RTG - KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO - wykonujemy w projekcji a-p i bocznej oraz czynnościowe.
• RTG - KRĘGOSŁUPA PIERSIOWEGO – wykonujemy w projekcji a-p i bocznej
• RTG - KRĘGOSŁUPA LĘDŹWIOWO – KRZYŻOWEGO – wykonujemy w projekcji a-p i bocznej
• RTG - KRĘGOSLUPA SKOLIOZA – wykonujemy w pozycji stojącej a-p i bocznej
• RTG – CZASZKI – wykonujemy w projekcji a-p i p-a bocznej.
• RTG – USZU – wykonujemy metodą Stenwersa, Schullera.
• RTG – ŻUCHWY – wykonujemy w projekcji bocznej i ap.
• RTG – NOSA – wykonujemy w projekcji bocznej ap.
• RTG – ŻEBER – wykonujemy w projekcji ap, pa i skośnej.
• RTG - JAMY BRZUSZNEJ – wykonujemy w projekcji, ap – pa, na stojąco lub na leżąco.
• RTG – MIEDNICY – wykonujemy w projekcji -ap.
• RTG – BIODER – wykonujemy w projekcji ap, osiowe i porównawcze lub jednego biodra.
• RTG -STAWÓW KRZYŻOWO-BIODROWYCH – wykonujemy w projekcji  ap l i p skosnej
• RTG – UDA – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze.
• RTG – STAWÓW KOLANOWYCH – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze.
• RTG – RZEPKI – wykonujemy w projekcji bocznej i osiowe oraz porównawcze.
• RTG – PODUDZIA – wykonujemy w projekcji ap bocznej oraz porównawcze.
• RTG - STAWU SKOKOWEGO – wykonujemy w projekcji ap bocznej oraz porównawcze.
• RTG – STOPY – wykonujemy w projekcji ap bocznej.
• RTG - PALCÓW STOPY – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze.
• RTG – BARKU – wykonujemy w projekcji ap bocznej – transtorakalne i osiowe.
• RTG – RAMIENIA – wykonujemy w projekcji ap i bocznej.
• RTG - STAWU ŁOKCIOWEGO – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze obu stawów.
• RTG – PRZEDRAMIENIA – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze.
• RTG – NADGARSTKÓW – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze obu nadgarstków.
• RTG – DŁONI – wykonujemy w projekcji ap i bocznej oraz porównawcze.
• RTG - PALCÓW DŁONI – wykonujemy w projekcji ap i bocznej.